«فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ»
«در آن شب هر امری بر اساس حکمت (الهی) تدبیر و جدا می‌گردد.»
«فِيهَا» ظرف زمان است، يعنی در آن شب و در آن لیله مبارکه…
نزول قرآن در ليلةٌ مباركة صورت گرفته آنرا بزرگ بشماريد زيرا در این لیله مبارکه همه امور حکیمانه و به تفصیل و با جزئیات در قرآن مطرح شده است.
«كُلُّ أَمْر» امور مربوط به بندگان است، اموری چون میزان رزق مادی و معنوی؛ زیارتها، زمان و مکان اجل و… می‌باشد كه هر سال در شب قدر رقم می‌خورد.
نکته مهم اینجاست که همه‌ی مقدراتی که در شب قدر معین می‌شود عقلانی و دارای مصلحت است. «كُلُّ أَمْرٍ حَكِيم»
- بايد دانست در رابطه با افعال خدای سبحان عبارت عاقلانه بکار نمی‌رود بلکه تعبیر «حکیمانه» آورده می‌شود. حکیم کسی است که کار‌هايش دارای مصلحت است.
تعیین مقدرات، در شب قدر رقم می‌خورد و طبق صریح آیه، تقدیرالهی از روی حکمت است بنابراین اجل انسان در زمان معین شده فرا می‌رسد و چون و چرایی برای آن نيست.
بايد گفت نگاه خلق به امور، جزیی و سطحی است اما تقدير كننده حکیم و کلان‌نگر است چنين دیدگاه و تفكری سبب می‌شود تا بنده در هر حال راضی به قضای الهی باشد و خود را تسليم اوامر و نواهی مولا كند همان گونه كه چون فردی پزشکی را حاذق بداند به تمام توصیه‌های او اعتماد کامل داشته و به آنها عمل می‌کند حال اگر كسی باور داشته باشد حکیمی چون خدای سبحان در شب قدر، حکیمانه‌ترین امور را برای وی تقدیركرده، دیگر اعتراضی باقی نمی‌ماند چنين تسليم و چنين تفكری در پی پذيرش آيات الهی است.
در جلسه گذشته روایتی از امام صادق علیه‌السلام بيان شد که فرمودند:
«مادرمان فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها لیلةالقدر است هرکس آنچنان که باید، او را بشناسد لیلة القدر زندگی‌اش را درک کرده است.»
نقش واسطه‌های فیض در عالم
جهان، عالَم اسباب است و فیوضات الهی از طریق واسطه‌های فیض به عالم منتقل می‌شود.
خدای سبحان حکمت‌ها و موهبت‌های عقلانی را به وجود مقدس فاطمه مرضیه سلام الله عطا کرده تا از این وجود مبارك به دیگران افاضه شود هر آنچه از مصدر ولایت صادر می‌شود از روی حکمت است.
نزدیک شدن به مقام رضا در نتیجه ارتباط با حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها
فاطمه سلام‌الله‌علیها راضیه‌ی مرضیه است و هر اندازه ارتباط انسان با مطهره عالم افزايش يابد به مقام رضا که در شمار بالاترین مقامات معرفتی است، نزدیک‌تر می‌شود.
جدا شدن از رذایل اخلاقی در نتیجه ارتباط با حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها
بنابراین اگر کسی بخواهد از هوی و هوس و رذایل اخلاقی جدا گشته و در زمره عاقلین جای گیرد باید به فاطمه سلام‌الله‌علیها كه واسطه حکمت است پناهنده گردد.
حریم فاطمی مملو از حکمت است یعنی آنچه مصلحت و عقلانیت ایجاب می‌کند در این حریم وجود دارد و از آنجا به ديگران افاضه می‌شود.
جدایی از آتش در نتیجه ارتباط با حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها
مفسرين می‌گويند: «فیها» ليلة القدر است و «ليله مبارکه» وجود مقدس حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها است
اگر در شب قدر و در قرائت دعای جوشن کبیر صد مرتبه یک عبارت و يك درخواست مطرح مي‌شود از آن روست كه ليلة القدر فاطمه سلام‌الله‌علیها است، در شبی که میزان تعقل و ادراک افراد در بالاترین درجه قرار دارد هزار نام خدای سبحان بر زبان آورده می‌شود و در پی آن گفته می‌شود:
«سُبْحانَکَ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ خَلِّصْنا مِنَ النّارِ یا رَبِّ»
«منزّهی تو ای که معبودی جز تو نیست، ای فریادرس ای فریادرس، ما را از آتش رهایی بخش»
مفسرين عرفانی اين آتش را آتش فراق از اهل‌بيت دانسته و گفته‌اند، خدايا ما را از آتش دوری از اهل بيت حفظ كن.
و ديگران آنرا رذائل اخلاقی و اعتقادی و عملی معنا كرده و گفته‌اند: خدايا ما را از اين آتش در امان دار.
آنچه قابل توجه است آن است که: هر نوع جدايی از آتش به واسطه فاطمه سلام‌الله‌علیها صورت می‌پذيرد.
روز و شب با تو بودنم هوس است.
لازمه و ثمره رسیدن به شب قدر
باید دانست رسیدن به شب قدر و رهايی از آتش فراق بدون مقدمه و در ابتدا ممكن نیست.
از حضرت رسول صلیاللهعلیهوآله نقل شده است: هنگامی كه ايشان هلال ماه رجب را می‌دیدند، می‌فرمودند:
«اَللّهُمَّ بارِکْ لَنا فی رَجَب وَشَعْبانَ، وَبَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَ،…»
«خدایا برکت ده بر ما در ماه رجب و شعبان و ما را به ماه رمضان برسان …»
رسیدن به شب قدر آمادگی لازم را می‌طلبد، بايد از ابتدای ماه رجب آن را طلب کرد تا در شب قدر کاشته‌ها درو شود و ثمره دريافت گردد.
ثمره شب قدر همان بلوغ فکری و عقلانی است که با آن تنها یک امر طلب می‌شود: دوری از آتش جدایی و فراق از اهل‌بيت كه آنان واسطه‌های فيض الهی‌اند.
تنها در حضور است که می‌توان از همه بدی‌ها جدا شد و به سر منشاء خوبی‌ها متصل گشت، در اين صورت دنیا و آخرت انسان آباد می‌گردد.
اهل ذکر شدن در نتیجه ارتباط با حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها
در حدیثی از امیرمؤمنان علی علیه‌السلام آمده:
«الذِّکْرُ نُورُ الْعُقُولِ وَحَیَاةُ النُّفُوسِ وَجَلاَءُ الصُّدُور»[1]
«ذکر خدا مایه نورانیت عقل وحیات نفس و جلاء قلب (از انواع زنگار ها) می‌شود».
وقتی انسان در لیله مبارکه با وجود مقدس حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها آشنا می‌شود و در جوار مركز عقل عالم قرار می‌گیرد قداست يافته و اهل ذکر می‌گردد.
دعا بهتر است یا ذکر؟
از بزرگی سوال شد؛ دعا بهتر است یا ذکر؟ فرمودند ذکر. زيرا در ذکر انسان خدا را طلب مي‌كند و در دعا هنوز خواهان خويش و برآورده شدن حوائج خويش است و چون خدا طلب شود حوائج انسان برآورده می‌شود.
عاقل شدن نتیجه ارتباط با حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها
فاطمه جلوه اسامی حضرت حق و در راس اولوالالباب قرار دارد آنكس که در جوار ايشان قرار گيرد از عقل بهره كامل می‌برد کنار حضرت بودن انسان را حکیم و اهل عقل می‌کند.
تعیین مقدرات
شب قدر شب تعیین سرنوشت است. سرنوشت ما با اقبال و ادبار فاطمه (لیله مبارکه) تعیین می‌شود.
شب قدر شب تعیین مقدرات است. تقدیر و اندازه روزی در این شب رقم می‌خورد. نصیب و بهره‌ای که قرار است به عقل و روح و قلب و نفس برسد در لیلة القدر تعیین می‌شود.
خدای سبحان تعیین مقدراتش را از طریق لیله مبارکه- وجود مقدس فاطمه سلام‌الله‌علیها – به ظهور می‌رساند، یعنی در پرتو نور فاطمی رزق روح، جدا؛ رزق قلب و عقل جدا و رزق مادی جدا داده می‌شود.
رزق یقین و حُسن‌خُلق و شهود و شهادت و محبت خاص به خدا و اولیاء الهی از طریق فاطمه سلام‌الله‌علیها می‌رسد. قوت فاطمی وجود را قوت می‌‌بخشد. با این تعبیر هر چه به ما می‌رسد با وساطت فاطمه سلام‌الله‌علیها است.
مبارک شدن در نتیجه ارتباط با حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها
تعبیر دیگر: شب قدر، زمان بارور شدن استعدادهاست. انسان احساس رویش و برکت دارد.
در محضر وجود مقدس لیله مبارکه، دختر پیامبر صلیاللهعلیهوآله افراد از عقیم و ابتر بودن خارج می‌شوند. او مبارکه است و هرخواهانی را پر برکت می‌سازد.
توانمند شدن در نتیجه ارتباط با حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها
احساس ناتوانایی و بی‌حاصلی زمانی ديده می‌شود که از آن وجود پر برکت فاصله بگیریم اين واسطه‌فیض همه را توانمند می‌کند.
آنچه در حریم فاطمه سلام‌الله‌علیها به انسان داده شود محکم و گسست ناپذیر است، هركس که با زهرا سلام الله علیها باشد و از «عروة الوثقی» جدا نگردد به موهبت‌هايی غير قابل گسست دست می‌يابد .
وجود فاطمه سلام‌الله‌علیها کوثر و علی علیه‌السلام ساقی
فاطمه جدا کننده از آتش است «فیها یفرق» حکم را فاطمه سلام الله می‌دهد و اجرا با علی علیه‌السلام است. کوثر وجود فاطمه سلام الله و ساقی علی علیه‌السلام است.
تاریخ جلسه: 98.10.15 ـ جلسه 2
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] کتاب ترجمه تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، جلد 1
