معرفت نسبت به امام
در كلاس امام زمان شناسی برآنیم تا پرده‌های جهالت را كه مانعی بین ما و امام عصر عجّل‌الله‌فرجه است كنار بزنیم و شاهد جلوه‌گری جمال یار شویم. بر این باوریم كه در دوره غیبت ما از امام عجّل‌الله‌فرجه غایبیم و او حاضر دائم است، و بیش از این كه ما مشتاق شناخت امام عجّل‌الله‌فرجه باشیم حضرت خود را در معرض جلوه‌گری قرار می‌دهند تا شناخته شوند.
در دوره غیبت طالبان معرفت کم هستند به همین دلیل اگر كسی صادقانه به دنبال معرفت باشد، از استقبال و اكرام ویژه‌ای بهره‌مند می‌شود و با كسب معرفة الامام می‌تواند در زمینه‌های مادی و معنوی شاهد حاكمیت امنیت بر زندگیش باشد.
معرفت نسبت به امام عجّل‌الله‌فرجه در زندگی ما امر جدیدی نیست. این معرفت از عهد الست به ما داده شده و در این عالم با وساطت خود امام عجّل‌الله‌فرجه معرفت اجمالی ما به معرفت تفصیلی تبدیل می‌شود و شناختمان افزایش می‌یابد.
از سوی دیگر به همان میزان كه جهالت برای ما خطرناك است، معرفت نادرست هم به اعتقادات‌مان لطمه می‌زند. به همین جهت از طریق آیات، روایات، ادعیه و زیارات شناختمان را نسبت به امام عجّل‌الله‌فرجه افزایش می‌دهیم و معرفت اجمالی را كه در عهد الست نصیبمان شده با وساطت امام عجّل‌الله‌فرجه به معرفت تفصیلی تبدیل می‌كنیم.
گشایش در امور
امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: امیرالمؤمنین علیه‌السلام همیشه شیعیان را امر می‌كردند در قنوتشان این دعا را بخوانند:
«اللَّهُمَ إِنَّا نَشْكُو إِلَیكَ فَقْدَ نَبِینَا وَ غَیبَةَ وَلِینَا وَ شِدَّةَ الزَّمَانِ عَلَینَا وَ وُقُوعَ الْفِتَنِ بِنَا وَ تَظَاهُرَ الْأَعْدَاءِ عَلَینَا وَ كَثْرَةَ عَدُوِّنَا وَ قِلَّةَ عَدَدِنَا اللَّهُمَّ فَافْرُجْ ذَلِكَ بِفَتْحٍ مِنْكَ تُعَجِّلُهُ وَ نَصْرٍ مِنْكَ تُعِزُّهُ وَ إِمَامِ عَدْلٍ تُظْهِرُهُ إِلَهَ الْحَقِّ رَبَّ الْعَالَمِین»[1]
«خدایا! ما به تو شكایت می‌كنیم از فقدان پیامبرمان و از غیبت اماممان و كمی تعداد ما و زیادی دشمنان و هماهنگ شدن دشمنان علیه ما و واقع شدن فتنه‌ها بر ما. خدایا! با حقی كه آن را ظاهر میكنی و با امامی كه او را می‌شناسانی دراین امور برایمان گشایش و فرج را برسان.»
امیرالمؤمنین علیه السلام كه عدل مجسم است از خداوند طلب میكنند با اظهار عدالت، گشایش صورت گیرد و با معرفی امام زمان عجّل‌الله‌فرجه در همه امور فرج شود.
درخواست همراهی با حضرت ولی عصر (عج)
امام رضا علیه‌السلام در فرازی از دعای مفصلی كه برای امام عصر عجّل‌الله‌فرجه دارند می‌فرمایند:
«اللَّهُمَ وَ اسْلُكْ بِنَا عَلَى یدَیهِ مِنْهَاجَ الْهُدَى وَ الْمَحَجَّةَ الْعُظْمَى وَ الطَّرِیقَةَ الْوُسْطَى الَّتِی یرْجِعُ إِلَیهَا الْغَالِی وَ یلْحَقُ بِهَا التَّالِی اللَّهُمَّ وَ قَوِّنَا عَلَى طَاعَتِهِ وَ ثَبِّتْنَا عَلَى مُشَایعَتِهِ وَ امْنُنْ عَلَینَا بِمُتَابَعَتِهِ وَ اجْعَلْنَا فِی حِزْبِهِ الْقَوَّامِینَ بِأَمْرِه»[2]
«خدایا! ما را به دستان امام زمان عجّل‌الله‌فرجه در طریق هدایت، شاه‌راه واضح و مسیر اعتدال سلوك عطا کن. ما را برای اطاعت از او قوت ببخش، بر پیروی او ثابت قدم كن، بر ما منت بگذار تا از او تبعیت كنیم و ما را از حزب او و قیام كنندگان به امر او قرار بده.»
در این دعا دو نكته جای تأمل دارد:
- نكته اول توجه به این امر است كه دعا كننده وجود مقدس امام رضا علیه‌السلام است. امام معصوم از خداوند توفیق اطاعت، تبعیت و مشایعت امام زمان عجّل‌الله‌فرجه را طلب می‌كند.
- نكته دیگر اینكه امام رضا علیه السلام از ضمیر متكلم مع الغیر «نا» استفاده كرده‌اند. همه این امور ارزشمند را برای خود و ما درخواست میكنند.
امام رضا علیه‌السلام در ادامه دعا می‌فرمایند:
«حَتَّى تَحْشُرَنَا یوْمَ الْقِیامَةِ فِی أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ مُقَوِّیةِ سُلْطَانِه»
«در قیامت ما را در زمره كسانی كه ناصر و معین و تقویت كننده سلطه او بوده‌اند محشور فرما»
«حَتَّى تُحِلَّنَا مَحَلَّهُ وَ تَجْعَلَنَا فِی الْجَنَّةِ مَعَه»
«تا در كنار او جای گیریم و در بهشت در معیت او باشیم»
وساطت حضرت ولی عصر (عج)
حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه در قنوت خود می‌فرمایند:[3]
الفت قلوب
«أَسْأَلُك بِاسْمِكَ الَّذِی أَلَّفْتَ بِهِ بَینَ قُلُوبِ أَوْلِیائِك»
«خدایا! قسمت می‌دهم به نامی كه به وسیله آن بین قلوب دوستانت الفت برقرار كردی»
مصداق آن اسم در عالم وجود مقدس حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه است. هر الفتی كه بین مؤمنین برقرار می‌شود با وساطت حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه صورت می‌گیرد. ما در زندگی‌مان بدون وساطت امام عجّل‌الله‌فرجه یك قدم، یك نفس و یك نگاه نداریم. اگر دل ما و دل مؤمنین بهم نزدیك است، ما خود را در دل یكدیگر جا نكردیم، بلكه اسم اعظم خدا واسطه این امر شده. اسم اعظم، وجود مقدس امام هر زمانی است كه در روزگار ما حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه مصداق این نام است.
اگر وساطت امام زمان عجّل‌الله‌فرجه نبود، الفتی بین قلوب مؤمنین وجود نداشت.
جریان معرفت
«وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِی أَجْرَیتَ بِهِ الْمَاءَ فِی عُرُوقِ النَّبَاتِ بَینَ أَطْبَاقِ الثَّرَى»
« خدایا! قسمت می‌دهم به اسمی كه به وسیله آن آب، در ریشه گیاهان در بین طبقات زمین جریان پیدا می‌كند»
رد پای امام عجّل‌الله‌فرجه در كل نظام عالم مشاهده می‌شود. حتی آبی كه در دل خاك در ریشه گیاهان جاری می‌شود خود به خود جریان پیدا نمی‌كند و وجود امام عجّل‌الله‌فرجه واسطه جاری شدن آن است.
در عالم ماده، معرفت‌هایی كه در عمق وجود ما جای گرفته، به وسیله خودمان كسب نشده است. امام عصر عجّل‌الله‌فرجه كه مصداق اسم اعظم خداست واسطه شده تا در لابلای عقل و قلب ما معرفت جاری شود.
تغییر شرایط سخت
«وَ سُقْتَ الْمَاءَ إِلَى عُرُوقِ الْأَشْجَارِ بَینَ الصَّخْرَةِ الصَّمَّاء»
«خدایا! به آن اسمی قسمت می‌دهم كه به وسیله آن به آوندهای درختانی كه بین سنگ‌های سخت قرار دارند آب را می‌رسانی.»
خداوند اسمی دارد كه نقش‌اش در عالم آب‌رسانی است و بوسیله او آب در سنگ سخت هم نفوذ می‌كند. خداوند به اسم خود آنقدر قدرت داده كه می‌تواند آب را به قسمت‌هایی كه در باور انسان نمی‌گنجد، برساند.
همین گونه امام عجّل‌الله‌فرجه می‌تواند آب معرفت را به دل‌های سخت و قلب‌های قسی هم برساند.
«وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِی فَجَّرْتَ بِهِ الْمَاءَ مِنَ الصَّخْرَةِ الصَّمَّاءِ وَ سُقْتَهُ مِنْ حَیثُ شِئْت»
«خدایا! قسمت می‌دهم به اسمی كه به واسطه آن از میان سنگ‌های سخت، آب را می‌جوشانی.»
هرگاه در زندگی به بن بست برسیم و شرایط را برای رحمت خدا فراهم نیابیم، باید به امام عصر عجّل‌الله‌فرجه متوسل شویم، امامی كه به واسطه وجود او، آب از دل سنگ خارج می‌شود، می‌تواند شرایط زندگی ما را هم تغییر دهد و از دل‌های سختمان هدایت را خارج كند.
«أَدْعُوكَ بِمَا دَعَاكَ بِهِ نُوحٌ حِینَ نَادَاكَ فَأَنْجَیتَهُ وَ مَنْ مَعَهُ وَ أَهْلَكْتَ قَوْمَهُ وَ أَدْعُوكَ بِمَا دَعَاكَ إِبْرَاهِیمُ خَلِیلُكَ حِینَ نَادَاكَ فَأَنْجَیتَهُ وَ جَعَلْتَ النَّارَ عَلَیهِ بَرْداً وَ سَلَاماً وَ أَدْعُوكَ بِمَا دَعَاكَ بِهِ مُوسَى كَلِیمُكَ حِینَ نَادَاكَ فَفَلَقْتَ لَهُ الْبَحْرَ فَأَنْجَیتَهُ وَ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَ أَغْرَقْتَ فِرْعَوْنَ وَ قَوْمَهُ فِی الْیمِّ وَ أَدْعُوكَ بِمَا دَعَاكَ بِهِ عِیسَى رُوحُكَ حِینَ نَادَاكَ فَنَجَّیتَهُ مِنْ أَعْدَائِهِ وَ إِلَیكَ رَفَعْتَهُ وَ أَدْعُوكَ بِمَا دَعَاكَ حَبِیبُكَ وَ صَفِیكَ وَ نَبِیكَ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ فَاسْتَجَبْتَ لَه»
«خدایا! تو را به اسمی قسم می‌دهم كه نوح، ابراهیم، موسی و عیسی تو را با آن نام صدا زدند و نجات یافتند و حبیب و صفی و نبی‌ات محمد صلّی‌الله‌علیه‌وآله تو را با آن اسم خواند و اجابتش كردی.»
«وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِی إِذَا دُعِیتَ بِهِ أَجَبْت»
«خدایا! قسمت می‌دهم به اسمی كه هر كس تو را با آن نام خواند، به او پاسخ دادی.»
امام، منشأ برکت
امام زمان عجّل‌الله‌فرجه در دعایی دیگر می‌فرمایند:
«یا مُنْشِرَ الرَّحْمَةِ مِنْ مَوَاضِعِهَا وَ مُخْرِجَ الْبَرَكَاتِ مِنْ مَعَادِنِهَا»[4]
«ای خدایی كه رحمت را از جایگاه‌هایش منتشر میكنی، و بركات را از معادنش خارج می‌نمایی»
خداوند به واسطه خلیفه كامله خود، امام زمان عجّل‌الله‌فرجه، رحمت را در كل عالم پخش كرده و بركات را از معادنش خارج می‌كند.
ما همه عمر دنبال بركت بودیم و همیشه برای برخورداری از بركت در حق یكدیگر دعا كرده و گفته‌ایم: «خدا بركت دهد.»
علاوه بر اینكه برای رزق و روزی‌مان طلب بركت می‌كنیم، از خداوند می‌خواهیم وجود خودمان هم مبارك باشد. آموخته‌ایم هنگام ورود به هر مكان، این آیه را بخوانیم:
«رَبِ أَنْزِلْنی مُنْزَلاً مُبارَكاً وَ أَنْتَ خَیرُ الْمُنْزِلین»[5]
«و بگو: پروردگارا، مرا در جایى پربركت فرود آور [كه] تو نیك‌ترین مهماننوازانى.»
و از خدا بخواهیم در جمعی كه به آن‌ها می‌پیوندیم وجودمان را مبارك قرار دهد.
«بركت» یعنی ماندگاری خیرات. اگر می‌خواهیم رحمات و بركات در زندگی‌مان جاری شده و برایمان ماندگار شود، باید به وجود مقدس ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه متمسك شویم و از حضرت بخواهیم تا چشمه خیرات در زندگی ما بجوشد.
خدای سبحان در وجود ما خیرات و كمالات فراوانی قرار داده است و ما آن‌ها را دفن كرده‌ایم.
با عرض ارادت به ساحت مقدس امام زمان عجّل‌الله‌فرجه از مولای‌مان تمنا می‌كنیم با نگاهی به دل‌های مرده و قلب‌های سختمان، بركات را از وجودمان خارج كنند و یاری‌مان نمایند تا كمالات دفن شده در وجودمان را رشد دهیم و شكوفا كنیم.
«یا مَنْ إِذَا تضایقت الْأُمُورِ فَتَحَ لَنَا بَاباً لَمْ تَذْهَبُ إِلَیهِ الْأَوْهَامُ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ افْتَحْ لأموری المتضایقة بَاباً لَمْ یذْهَبْ إِلَیهِ وَهْمٌ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.»[6]
«ای خدایی كه هنگام سختی و تنگی امور، دری را باز میكنی كه درخیال كسی نمی‌گنجد، بر محمد وآل او درود فرست و برای تنگناهایم دری را باز كن كه در وهم كسی نگنجد.»
به مولای‌مان عرض می‌كنیم:
آقای ما! شما همان دری هستید كه در تنگناها و سختی‌ها زندگی به روی‌مان باز می‌شود.
مولای ما! نپسندید كه هنگام ضیق و سختی، در مشكلات زندگی گم شویم و دری غیر از در لطف شما را بزنیم و به غیر شما مراجعه کنیم. یاری‌مان كنید در گرفتاری‌ها تنها به شما پناهنده شویم و برای گشایش به سراغ دری برویم كه همه مردم به آن مبتلا هستند ولی نسبت به آن غفلت می‌ورزند. «وَ الْبَابُ الْمُبْتَلَى بِهِ النَّاس»[7]
«أَنَا سَائِلُكُمْ وَ آمِلُكُم»[8]
«ما سائل در خانه شما و آرزومند شما هستیم»
همه درخواست‌ها و آرزوهای‌مان را به در خانه كریمی آورده‌ایم كه بی منت می‌دهد و فراتر از تصورمان اعطا می‌كند.
كریمی كه پس از احسان و بخشش می‌گوید: «وَ أْتُونی بِأَهْلِكُمْ أَجْمَعینَ»[9] بار دیگر هم بیا، اما نه تنها، دوستان و اطرافیانت را هم با خود همراه كن.
تاریخ جلسه: 95/11/27 ـ جلسه 8
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] کمال الدین و تمام النعمه، ج2، ص514
[2] بحارالانوار، ج92، ص334
[3] مهج الدعوات و منهج العبادات، ص68
[4] دلائل الامامه، ص458
[5] سوره مبارکه مائده، آیه 29
[6] قصص الانبیا (راوندی)، ص365
[7] زیارت جامعه کبیره
[8] اقبال الاعمال، ج2، ص631
[9] سوره مبارکه یوسف، آیه 93
