در قسمت گذشته بیان شد كه برای جلوگیری از اسارت شیطان، شناخت شیطان و عملكرد او ضروری است. از جمله راه‌های اغواگری ابلیس: انساء، تزئین اعمال و وعده دادن را بر شمردیم. اكنون در ادامه مطلب، به عناوین دیگری از عملكرد شیطان اشاره می‌كنیم:
ادامه عملکرد شیطان
تقویت روحیه جدال
جدال: یعنی بحث به گونه‌ای باشد كه طرف مقابل ساقط شود.
بحث: در لغت عرب به هنگامی گفته می‌شود كه كلاغی از آسمان به زمین می‌آید و چیزی را كه در خاك نهان شده آشكار می‌كند. در واقع «بحث» یعنی آشكار شدن حقیقتی مكتوم به واسطه گفتار. اسلام اجازه نمی‌دهد بحث موجب منكوب شدن شخصیت طرف مقابل شود، حتی اگر گوینده در حال بیان مطلب حقی باشد.
تقویت روحیه جدال و برخورد بی‌فایده و اسقاط طرف مقابل از خصوصیات شیطان است، كه در قرآن نیز به آن اشاره شده است:
«وَلَا تَأْکُلُواْ مِمَّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ وَإِنَّ الشَّیَطِینَ لَیُوحُونَ إِلَى أَوْلِیَائِهِمْ لِیُجَدِلُوکُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّکُمْ لَمُشْرِکُون.»[1]
«و از آنچه نام خداوند بر آن برده نشده، نخورید، چرا که خوردن آن فسق (و خروج از مدار بندگى) است. همانا شیاطین، به دوستان خود القا مىکنند تا به جدال با شما برخیزند (که مثلاً چه فرقى است میان حیوان مرده یا ذبح شده) و اگر از آنان اطاعت کنید، قطعاً شما هم مشرک مى‌‌شوید.»
خداوند سبحان حتی در فرازهایی كه از اثبات وجود خود و حقانیّت رسول و نورانیّت قرآن، با كفّار سخن می‌گوید، حرمت طرف مباحثه را حفظ می‌‌کند.
نزاع بی‌فایده برای هیچ كس سودمند نیست و تنها از كسانی دیده می‌شود كه شیطان بر آنها تسلط یافته است.
امام رضا علیه‌السلام می‌فرمایند:
«… وَ أَقَلُ مَا فِيهِ (المراء) أَنْ تَكُونَ فِيهِ الْمُغَالَبَة»
«…كم‌ترین چیزی كه نزاع در شخص ایجاد می‌كند مغالبه است و این اساس خودخواهی است.»[2]
مغالبه یعنی همان پیروزی و غلبه بر شخص و خوشحالی از شكست طرف مقابل که حاکی از منیّت شخص است.
به فرموده امام علی علیه‌السلام، شیطان بیش از شش هزار سال (بر اساس سال‌های دنیوی و یا اخروی) به عبادت خداوند مشغول بوده است. خداوند در یكی از مناجات‌های حضرت موسی به وی می‌گوید كه رمز شیطنت ابلیس را جویا شود و ابلیس در جواب موسی منیّت خود را، دلیل سرپیچی و رانده شدن از بارگاه الهی اعلام می‌كند.
البته گاه از كلمه «من» به عنوان قدرتی در سایه اقتدار الهی استفاده می‌شود كه نه تنها نكوهیده نیست بلكه موجب اثبات اقتدار اسلام است. مانند سخنرانی امام خمینی رحمۀ‌الله زمانی كه ایشان وارد ایران شدند و فرمودند: من تو دهن این دولت می‌زنم، من دولت تعیین می‌كنم…، من این جا در واقع من خدایی است.
جدال یكی از مواردی است كه منیّت را در فرد متبلور می‌كند. باید توجه داشت هیچ بذری در سنگ نمی‌روید. بلکه سنگ باید خرد شده و خاك شود تا قابل رویش باشد. عقاید ما نیز باید آهسته آهسته در طرف مقابل موثر واقع شود. البته باید از خدای سبحان طلب نور هدایت را برای قلوب هر دو طرف داشته باشیم كه اگر باطلی مطرح شده و عقاید حقه‌ای در میان نیست به فضل خود محو فرماید.
باید بدانیم اگر دائم خود را در حال بحث و جدل می‌بینیم، روحیه شیطانی در ما تقویت شده است.
این مبحث ادامه دارد…
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] سوره مبارکه انعام، آیه ۱۲۱
[2] بجار الانوار (ط.بیروت)، ج 75، ص 369
قسمت 11 شیطان شناسی از واتس آپ
