در آیه 4 سوره مبارکه انعام آمده است:
«وَمَا تَأْتِيهِم مِّنْ آيَةٍ مِّنْ آيَاتِ رَبِّهِمْ إِلاَّ كَانُواْ عَنْهَا مُعْرِضِينَ»
«هیچ آیه‌ایی از آیات پروردگارشان برای آنها نمی‌آید مگر آنکه از آن آیه اعراض می‌کنند»
نكته قابل تأمل آيه اين است که خدای سبحان برای اثبات ربوبیت و معاد و خالقیت خود مرتب معجزه، آیه و نشانه می‌آورد اما نوع مردم از آیات و معجزات الهی اعراض دارند.
آيه نفرمود هر چه برایشان نشانه می‌آمد قبول نمی‌کردند؛ نفرمود: «آیة مِن آیات الله» بلكه فرمود: «مِّنْ آيَاتِ رَبِّهِمْ» به کلمه «رَبِّهِمْ» توجه کنید (در مثل مناقشه نیست،) مثل اینکه می‌گوییم می‌داند او مادرش است ولی باز هم حرف‌هایش را قبول نمی‌کند؛ مربی برای اینها پيام تربیتی می‌فرستد اما باور نداشتند که مربی، خداوند است.
علت اعراض نوع مردم از خداوند
دلیل تمام کسانی که از خدای سبحان اعراض دارند این است که خودشان را از رب بیگانه احساس می‌کنند، نوع مردم خدا را غریبه می‌بینند؛ از او اعراض می‌کنند چون او را رب نمی‌دانند و طبیعی است که آدم بايد از غریبه اعراض کند و با خودی پیوند و اقبال داشته باشد اما آيه می‌گوید از نشانه‌های الهی اعراض می‌کنند .
گاهی انسان آیه و نشانه را نمی‌بیند و گاه رب را نمی‌بیند و نمی‌داند این آیه و نشانه متعلق به رب است. اینها متاسفانه ابتدا رب را نمی‌بینند و وقتی رب را نبینند، لطف‌ها و عنایت‌های او را هم نمی‌بینند و طبیعی است در این حال عنایت‌های بیگانه به چشم ایشان بيايد و از منعم اصلی اعراض كنند.
مفسر ديگری می‌گويد: شاید هم نشانه و آیات را و هم رب را منسوب به خودشان ببینند ولی تربیت باید یک اثر پذیری داشته باشد؛ در واقع كسی كه آموزش می‌گيرد بايد رشد كند اما آموزش آنها رشدی بدنبال نداشته چون به جای اطاعت عصيان می‌كردند.
حال خدای سبحان نشانه‌های مختلفی می‌فرستد که ما را رشد دهد، خودش را هم رب معرفی و ربوبيتش را اعمال می‌کند از اينطرف ما هم خدا را قبول داريم، هم نشانه او را قبول داريم اما رشدی نداريم زيرا از ربوبيت خدا اعراض كرده‌ايم.
توضيح اينكه در کلاس آداب الصلاه عرض كرديم به میزانی که انسان عزّت ربوبی را بپذیرد باید ذلّت عبد بودن را در خود به نمایش بگذارد حضرت امام (ره) فرمودند: انعكاس عزّ ربوبیت در دل پذيرش ربوبیت و بدنبال آن رشد و تعالی است.
تاریخ جلسه؛ 1382.7.26 ـ جلسه سوم
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
