روند افزایش
در مسیر موفقیت اساس بر پیشرفت است. دوری از آنچه فرد را تحقیر میکند و تمایل به پیشرفت همان تزکیه نفس واخلاق است، زیرا معایب اخلاقی موجب توقف در این مسیر میشوند.
انسان موفق به جهت ترک نفسانیات خود بیش از دیگران نفع میبرد. او نسبت به تزکیه اخلاق منتی بر دیگران نخواهد داشت.
«مَن عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفسِه وَ مَن اَساءَ فَعَلَیها»[1]
«هر کس کار نیکی کند به نفع خود و هر که بد کند بر ضرر خویش کرده است»
آنکه در راه تکامل قدم بر میدارد لحظه به لحظه ترفیع پیدا میکند.
با نگاه به ادعیه که تداوم درخواندن آنها بسیار سفارش شده به این مهم پی میبریم. به عنوان مثال در قنوت نماز درخواست میکنیم:
«رَبِّ زِدنِی عِلماً»[2]
«خداوندا علم مرا افزونی بخش»
بدین ترتیب افزایش علمی را میطلبیم که، علاوه بر توفیقات روز گذشته و متفاوت با آنها است.
در دعای مکارم الاخلاق نیز هر روز درخواست میکنیم:
«بَلِّغْ بِإِيمَانِي أَكْمَلَ الْإِيمَانِ وَ اجْعَلْ يَقِينِي أَفْضَلَ الْيَقِينِ»
«ایمانم را به کاملترین ایمانها برسان و یقینم را بالاترین یقین قرار بده»
در واقع رزق هر روز را مجزا و بیش از روز قبل میخواهیم.
این قبیل مثالها حاکی از طلب رویش مدام است و نمایانگر این است که برای هیچ یک از کمالات حد یقف وجود ندارد.
با افزایش کمالات پذیرش انسان بیشتر میشود، چراکه اگر اشتیاق به معنویات در انسان پیشرفت نداشته باشد گویی درجا توقف داشته است. موفقیت، گشایشها و گسترشهای پیدرپی است.
تبرک از جمع سالم
جمع سالم هیچگاه بیگانه را نمیپذیرد. فرد موفق برای حضور درچنین جمعی و بهرهمندی از برکات آن باید خود را سالم کند. قرار گرفتن در جمع متقین، فرد را توانا میکند، زیرا انتخاب چنین جمعی، توانی مضاعف به شخص میدهد. شخص حاضر در این جمع، بانشاط و شاداب است، زیرا آنان از آلودگیها که موجد ضعف هستند، دوری میکنند.
جمع سالم تنهاخور نیست و یکدیگر را در دعاهای خود سهیم میکنند. خداوند نیز جمعِ مبارک را همراهی میکند. برکت جمع سالم بهگونهای است که درصورت جدایی باز هم شامل دعای ایشان خواهی بود. در بسیاری از دعاها برای جمع از خداوند سبحان درخواست میکنیم.
«السَّلامُ عَلَینا وَ عَلی عِبادِ اللهِ الصّالحین»
«سلام بر ما و بربندگان صالح خدا»
حضور در جمع سالم
۱.انسان را مشمول دعای خوبان میکند.
۲.انسان برای مقبول واقع شدن در جمع، ناچار به رشد و ترقی است.
۳.قرار گرفتن درچنین جمعی سبب کشف اسوههایی مطمئن در انتخاب راه و روش مناسب زندگی میگردد.
۴.فرصت سؤال از افراد مطمئن را ایجاد میکند.
۵.موجب باقی نماندن در نقائص میشود.
6.درجمع سالم نه حسرت وجود دارد نه خودبرتربینی، بلکه افراد تنها در فکر کسب تجربه و به کار گیری سیره افراد موفق هستند.
خداوند سبحان بارها حضرت رسول صلیاللهعلیهوآله را به تأمل در سرگذشت پیامبران و امم گذشته فرا میخواند.
«أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ»[3]
«آنها کسانی بودند که خدا خود آنها را هدایت نمود، تو نیز از راه آنان پیروی نما»
توجه به اولویتها
یکی دیگر از موارد مورد توجه در مسیر موفقیت، شناخت اولویتها و توجه کامل به آنها است. تمرکز بر اولویتها شخص را از پرداختن به حاشیهها بازمیدارد، اموری که انسان را با موارد غیر ضروری مشغول کرده، سرعت سیر را کند میکنند.
در اینصورت، هر کس انرژی خود را تنها بر مطلوب خود متمرکز کرده و با تمام توان برای رسیدن به آن تلاش میکند.
به عنوان مثال توفیق زیارت حضرت ثامن الائمه علیهالسلام نسبت به حواشی زیارت اولویت دارد . در نماز اولویت،حضور قلب است نه انتخاب سوره و ذکر و دعا.
برخی امور موجب تمرکز بیشتر بر اولویتها میشوند، پس پرداختن به آن ایجاد اشکال نمیکند. اما پرداختن به برخی امور موجب دوری از اولویتها میشود.
بنابراین بر اموری که از نظر شرع و عقل فاقد ارزش هستند، نباید تمرکز نمود.
همت عالی
برای تلاشهای متوالی، عالیترین هدف در نظر گرفته شود. به این معنی که فرد تواناییهای خود را دستکم نگرفته، سعی کند چشم انداز وسیعتری را در مقابل خود قرار دهد.
برخی در دعاهای خود تمنای دیدار و حضور در زمان ظهور حضرت صاحبالأمر علیهالسلام را دارند«اللّهمَ َارِنی الطَّلعَهَ الرَّشیدَه…»[4] اما طلب توفیق حضور در رکاب ایشان و انجام وظیفه در بالاترین سطوح لشکریان آن حضرت، فراتر از دیدار است.«اللّهمَ اجعَلنِی مِن اَنصاِره وَ اَعوَانِه»[5]. در دعای شریف افتتاح حتی تقاضای رهبری بخشی از نیروهای حضرت را نیز داریم.
«وَ تَجْعَلُنَا فِيهَا مِنَ الدُّعَاةِ إِلَى طَاعَتِكَ وَ الْقَادَةِ إِلَى سَبِيلِكَ»
فرد موفق دست خداوند را در تمام امور به عیان مشاهده کرده، به این دلیل میداند که دستیابی به مدارج بالاتر، غیر ممکن نخواهد بود. پس درخواست همت عالی دارد.
افراد موفق، در روند پیشرفت به مقدار اندک، رضایت نخواهند داد.
برنامه ریزی
مؤمن موفق دائم العمل است. او هیچ عرصهای را خالی از عمل نمیگذارد که اگر چنین کند جولانگاه ابلیس خواهد شد. او برای هر لحظه از زندگی برنامهای مدون دارد. دراینصورت زمانی خالی نمیماند تا شیطان دام خود را بگستراند. خلأهای زمانی راه نفوذ شیطان هستند و انسان موفق چنین فرصتی را از ابلیس سلب میکند.
از سوی دیگر شیطانی که راه نفوذ بر او بسته شده وقتی آینده فرد را مشخص و دارای برنامه دید از اغفال او مأیوس شده و کمینگاه خود را ترک میگوید.
تاریخ جلسه: 90/4/14 ـ جلسه 3
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] .سوره مبارکه فصلت، آیه 46
[2] .سوره مبارکه طه، آیه 114
[3]سوره مبارکه انعام، آیه ۹۰
[4]قسمتی از دعای عهد
[5]قسمتی از دعای عهد