مقدمه
شایستگی اجتماعی به معنای برخوردار بودن از دانشها و مهارتها و توانمندیهایی که موجب ارتقاء فرد از سطح متوسط اجتماعی میشود؛ میباشد. شایستگی اجتماعی هدف نیست؛ بلکه وسیلهای برای رسیدن به هدف اصلی یعنی قرب به خدا و بندگی میباشد. شایستگی اجتماعی به عنوان ابزاری برای سلوک هر چه بهتر و آسانتر لازم است.
در بستر نهج البلاغه و در کنار سفره معرفتی امیرالمؤمنین علیهالسلام بحث را پیگیری کرده و راهکارهای کسب شایستگی اجتماعی را بیان میکنیم:
17) نابرده رنج، گنج میسر نمیشود!
«…وَ بِاحْتِمَالِ الْمُؤَنِ يَجِبُ السُّودَدُ»[1]
«و با پرداخت هزينهها بزرگى و سرورى ثابت گردد»
مؤون جمع مؤونه به معنای مخارج و هزینههاست. با متحمل شدن زحمات و هزینهها بزرگی بر فرد ثابت میشود. به عبارت دیگر، رسیدن به جایگاه والا و کسب منزلت بدون هزینه و تحمل سختیها نیست، برای کسب شایستگی اجتماعی ضمن پرداخت انواع هزینههای مالی، آبرویی، عاطفی و…، داشتن مهارتها و تواناییهایی نیاز است که اقدام به یادگیری آن مهارتها نیز، سختی جداگانهای محسوب میشود.
عبارت «یَجبُ» به این معنا اشاره دارد که امیرالمؤمنین علیهالسلام کسب شایستگی اجتماعی را در صورت تحمل سختیها و پرداخت هزینهها تضمین کردهاند.
بهرهمندی از شایستگی اجتماعی، شانس و اتفاق نیست؛ عدم تحمل سختیها و زحمات به منزلت اجتماعی فرد صدمه میزند.
تاریخ جلسه: 98/5/1 ـ جلسه 4
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] نهجالبلاغه (مرحوم فیضالاسلام)، حکمت 215