بر این باوریم که خواه یا ناخواه زلزله‌هایی موجب تزلزل خانواده می‌شود ولی اگر بنیان خانواده ضد زلزله بنا شده باشد آن زلزله‌ها کمترین تاثیر و کمترین تخریب را به جا می‌گذارد، خانواده‌ای که شریعت ما به ما معرفی می‌کند خانواده‌ای است که از زلزله‌های زندگی متاثر نیست بلکه مسلّط بر زلزله‌ها است و زلزله آسیب جدی به خانواده وارد نمی‌کند، طبیعی است برای تأسیس چنین بنیان علم و معرفت لازم است.
در محضر شریعت می آموزیم چگونه خانواده‌ای بنیان کنیم که در برابر حوادث و زلزله‌های زندگی آسیبی نبیند و استحکام خویش را حفظ کند در این صورت مشمول دعای پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌شویم که می‌فرمایند:
«رَحِمَ اللّهُ اِمرأ عَمِلَ عَملاً فأتقنه»[1]
«خداوند رحمت کند کسی را که خانه‌ای می‌سازد و آنرا محکم بنا می‌کند.»
پیشگیری و درمان
برای ساخت چنین بنیانی پیش از آن که بعضی از امور را انجام دهیم باید از بعضی از امور پرهیز کنیم، این پرهیز آن چیزی است که در قرآن مجید به عنوان تقوا از آن یاد می‌شود و در اصطلاحات ما پیشگیری عنوان می‌گیرد که باید ابتدا به آن پرداخت و به تعبیر عامیانه پیشگیری بهتر از درمان است. در این جلسه به برخی دیگر از پیشگیری‌ها می‌پردازیم:
پرهیز از جزع و بیتابی
هرچند وجود مشکلات در فضای خانواده امری اجتناب ناپذیر است اما بی‌قراری و اظهار ناتوانایی در برابر مشکلات نه تنها مشکل را حل نمی‌کند بلکه مشکل را سخت‌تر می‌کند و آسیبی جدی به خانواده وارد می‌نماید.
ناشکیبایی عامل هلاکت
امیرالمومنین علیه‌السلام تاکید بر مقاومت دارند و جزع و بیتابی را عامل هلاکت و مضاعف شدن مشکلات می‌دانند، ایشان می‌فرمایند:
«مَنْ لَمْ ینْجِهِ الصَّبْرُ أَهْلَكَهُ الْجَزَع»[2]
«هر كه صبر نجاتش ندهد بیتابى هلاكش كند.»
گویا افراد در مواجهه با مشکلات دو گزینه دارند صبوری یا ناشکیبایی. (نجوه به معنای مکانی مرتفع است) کسی‌که صبر پیشه کند رفعت می‌یابد زیرا صبر انسان را در جایگاهی رفیع قرار می‌دهد جایگاهی که او را از آسیب‌های مختلف در امان نگاه می‌دارد.
آیا مشکل ما از دیگران خیلی سخت‌تر است؟!
در هنگام مشکلات زمانی به جزع و فزع بر می‌خیریم که گمان کنیم مشکل‌ما بسیار حاد است و هیچ کس گرفتار چنین مشکلی نیست اما اگر گمان کنیم بلایا و مشکلاتی بسیار سخت‌تر از این بر دیگران وارد شده است جزع و فزع نخواهیم کرد. این امر به معنای مسکوت گذاشتن مشکل نیست بلکه به معنای یافتن راه حلی مناسب برای حل مشکل است.
راهکار دائمی
برای تحکیم خانواده باید از راهکارهای دائمی استفاد کرد نه راهکارهایی موقتی و زودگذر زیرا هدف اصلاح خانواده است نه یافتن مسکنی برای آرام شدن موقت فضای خانواده.
پرهیز از عجب
عجب و خودپسندی مانع پیشرفت است، کسی‌که گرفتار این رذیله می‌شود گامی برای بهبود خود و خانواده‌اش بر نمی‌دارد به همین جهت سبب تزلزل بنیان خانواده می‌شود، در مقابل کسی‌که علی الدوام قابلیت رشد و کمال را در خود می‌بینید خانواده‌اش از استحکام بیشتری برخوردار است.
راهکار پرهیز از عجب
برای پرهیز از عجب باید در هرحال به کاستی‌ها و کم‌کاری‌هایمان نظر کنیم و بدانیم هرقدر سعی و تلاش کنیم گرفتار کاستی هستیم، افعال ما حتی در مقایسه با بسیاری از افراد عادی نیز ناقص است چه برسد به آنکه در قیاس با خوبان عالم قرار گیرد به همین جهت علی‌الدوام استغفار کنیم و از خداوند درخواست مغفرت نماییم.
امیرالمومنین علیه‌السلام می‌فرمایند:
«الْإِعْجَابُ یمْنَعُ مِنَ الِازْدِیادِ.»[3]
«عُجب مانع رشد و فزونی کمالات انسان است.»
کمال طلب باشیم
باید علی الدوام کمالات‌مان را قابل افزایش بدانیم و هرگز به کمالاتی که داریم قانع نشویم، اهمیّت این امر به قدری است که در دعای مکارم الاخلاق درخواست می‌کنیم:
«بَلِّغْ بِإِیمَانِی أَكْمَلَ الْإِیمَانِ، وَ اجْعَلْ یقِینِی أَفْضَلَ الْیقِینِ، وَ انْتَهِ بِنِیتِی إِلَى أَحْسَنِ النِّیاتِ، وَ بِعَمَلِی إِلَى أَحْسَنِ الْأَعْمَال»[4]
«بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندانش و ایمان مرا به كاملترین درجات ایمان و یقین مرا به برترین مراتب یقین و نیت مرا به نیكوترین نیتها و عمل مرا به بهترین اعمال فرا بر.»
تاریخ جلسه: 98/5/8- جلسه پنجم
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
[1] – شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج1، ص5
[2] – نهج البلاغه، حکمت 180
[3] – نهج البلاغه، حکمت 158
[4] – صحیفه سجادیه
