مقدمه
به حول و قوۀ حضرت حق در این کلاس مایل بودیم هویت زن مسلمان برای ما بازشناسی شود تا از هر افراط و تفریطی در این زمینه مصون بمانیم نه گرایش فمنیستی داشته باشیم و زن‌سالاری و نه زن را ضعیفه‌ای بشناسیم که فاقد هر نوع توانمندی است.
زن، مظهر اسم ربّ خدای سبحان
خدای سبحان ربّ است و ربوبیت او در زن جلوه‌گر است. زن به عنوان مربی باید بسیار قوی باشد تا انسان قوی تربیت کند. زن جلوۀ اسم «حنان» و «رئوف» (به معنای مهربان) خدای سبحان است.
حبط عمل زنان
در شرایط عادی همۀ افراد احساس توانمندی می‌کنند؛ اما این توانمندی در لحظات سخت زندگی نمایان می‌شود. توانایی زن مانع می‌شود در گرفتاری خم به ابرو بیاورد و ناراحتی‌اش را ابراز کند.
زن باید در ارتباط با همسر، خویشتن‌دار باشد و از بیان کلام آزاردهنده اجتناب کند، در غیر این‌صورت هزینه‌ای سنگین را باید بپردازد.
پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله می‌فرماید:
«اِذا قالَتِ المَرأَة‌ُ لِزَوْجِها ما رَأیتُ مِنكَ خَیراً قَطُّ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُها »[1]
«اگر زن به شوهر خود گوید: من هرگز از تو خیر و خوبی ندیدم تمام اعمالش حبط و نابود می‌شود.»
منت گزاری بر همسر و نارضایتی خدای سبحان
در روایتی دیگر پیامبرصلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمودند:
«ایما اِمْرأةِ مَنَّتْ عَلی زَوْجِها بِمالِها فتقول : اِنَّما تَأكُلُ اَنْتَ مِنْ مالی، لو اَنَّها تَصَدَّقَتْ بِذلِكَ المالِ فی سَبیلِ الله لا یقبِلُ اللهُ مِنها الا انْ یرْضی عَنْها زَوجُها»[2]
«هر زنی كه به مال خود بر شوهرش منّت گذارد و گوید: تو از اموال من استفاده می‌کنی، اگر آن زن تمام مال خویش را در راه خدا انفاق كند، خداوند از وی نپذیرد، مگر آنكه شوهرش از او خشنود شود.»
زن به قدری سعۀ صدر دارد که اگر در زندگی مشترک مقداری از معیشت خانواده را تأمین کند و بابت این کار منتی بر همسر بگذارد، خداوند از او ناراضی می شود. منت‌گزاری در حقیقت ندیدن جایگاه اصلی خویش است.مالی که زن در خانه خرج می‌کند نوعی صدقه است که به برکت آن آفات از زندگی او دفع می‌شود و تقرب به خدای سبحان را نصیب او می‌کند. اگر زن این جایگاه را نبیند ضعیفه محسوب می‌شود و توان او از بین می‌رود.
درخواست بیش از توان همسر، ممنوع
پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله می‌فرماید:
«اَیما اِمْرَأةٍ اَدْخَلَتْ عَلی زَوْجِها فی اَمْرِ النَّفَقَةٍ و كَلَّفَتْهُ ما لا یطیقُ لا یقْبَلُ اللهُ مِنْها صَرفاً و لا عدلاً اِلا اَنْ تَتُوبَ و تَرجِعَ و تَطلُبَ منهُ طاقَتَهُ »[3]
«هر زنی كه در كار خرج شوهرش دخالت كند و از او بیشتر از توانش بخواهد، خداوند از وی هیچ انفاق و صدقه‌ای را نپذیرد جز آنكه توبه كند و از طریقه خود برگردد و از شوهرش به مقدار طاقتش طلب كند.»
درخواست کردن زن از همسر بیش از حد توان او از دیدگاه اسلام امری بسیار مذموم است به حدی که خداوند هیچ انفاق واجب و مستحبی را از چنین زنی نمی‌پذیرد مگر آنکه از این کارنادم شود و توبه کند. توبه چنین زنی نه فقط باید لسانی باشد که در ععمل نیز باید از کردۀ خود پشیمان شود و هرگز تقاضایی مافوق توان همسر، از او نداشته باشد.
توانمندی زن، یعنی توان او برای منت نگذاشتن بر همسر، توان او در مقابله با مشکلات مالی، توان او در مدیریت بحران و … .
اجری همانند شهید
در محضر پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله صحبت از جهاد شد، زنی گفت: «یا رسول الله (ص) مَا لِلنِساءِ من هذا شیئی؟ فقال: بلی، للمرأةِ ما بینَ حملِها الی وضعها ثمَ الی فِطامِها من الاجرِ كالمرابطِ فی سَبیلِ اللّه ، فَان هَلَكتْ فیما بینَ ذلك كان لَها مثل منزلةِ الشَّهیدِ»[4] « رسول اكرم (ص) از جهاد ذكر فرمود، زنی عرض كرد: یا رسول الله (ص) زنان از جهاد بهره ای دارند؟ فرمود:« آری، زن از زمان حمل تا زمان وضع حمل تا وقتی كه طفل را از شیر خوردن جدا كند پاداش مرزدار اسلام را دارد و اگر در این اثناء بمیرد، جایگاه شهید را دارد. »
زمان‌هایی همچون زمانی که زن از دیدگاه ظاهری ضعیف است و باردار است یا نوزاد را شیر می‌دهد از دیدگاه پیامبر زمان قوّت و توانمندی اوست به حدی که همچون مرزدار اسلام است. در دیدگاه اسلام زن به قدری تواناست که در این ایام با وجود بالارفتن مشغله‌اش و کاسته شدن توان جسمانی‌اش صدمه‌ای به بندگی او وارد نمی‌شود.
کنیز خداوند
پیامبر در آخرین سخنرانی، در طی خطبه‌‌ای فرمود:
«وَ مَنْ ظَلَمَ امْرَأَةً مَهْرَهَا فَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ زَانٍ وَ یقُولُ اللَّهُ لَهُ یوْمَ الْقِیامَةِ عَبْدِی زَوَّجْتُكَ أَمَتِی عَلَى عَهْدِی فَلَمْ تَفِ لِی بِالْعَهْدِ فَیتَوَلَّى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ طَلَبَ حَقِّهَا فَیسْتَوْجِبُ حَسَنَاتِهِ كُلَّهَا فَلَا یفِی بِحَقِّهَا »
«و هر كه زنى را در خصوص مهرش مورد ستم قرار دهد، آن مرد در نزد خدا، زناكار به شمار آید و خداوند در روز رستاخیز به او خطاب فرماید: اى بندۀ من! كنیز خود را به همسرى تو درآوردم و از تو پیمان گرفتم؛ ولى تو به پیمانى كه با من بسته بودى وفا نکردی. پس خداوند عزیز و جلیل، خود عهده‌دار ستاندن حقّ آن زن گردد و تمام حسنات آن مرد را (به نفع آن زن) بگیرد ولى تمام حسنات او از عهده حقّ آن زن برنیاید.»
در ادای وظایف زنانه کسی که به وظایف خویش برای تقرب به خداوند عمل کند خداوند او را کنیز خود محسوب می‌کند و به او عنوان «أمة الله» می دهد. چنین کسی لازم نیست برای دریافت حقش اقدامی کند،خدای سبحان خودش قیام به حق او می کند. این فرد علی‌القاعده در عرصۀ مادیات احساس کمبود نمی‌کند؛ زیرا خود را کنیز حق می‌داند، مشروط به آنکه در عرصۀ کنیزی مرتکب خیانتی نشود.
یکی از القابی که در زیارت حضرت زهرا سلام الله وجود دارد عنوان «أمة الله» است. عرصه زنانگی عرصه تشابه به این لقب از القاب سیده عالم است.
«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
تاریخ جلسه: 96/5/17 ـ بخش سوم
[1]. آثار الصادقين ، ج20 ،ص 372
[2]. آثار الصادقين، ج 20 ،ص 372
[3]. آثار الصادقين، ج 20 ، ص 373
[4]. آثار الصادقين، ج 20 ، ص 380
