مقدمه
شایستگی اجتماعی به معنای برخوردار بودن از دانش‌ها و مهارت‌ها و توانمندی‌هایی که موجب ارتقاء فرد از سطح متوسط اجتماعی می‌شود؛ می‌باشد.
در بستر نهج البلاغه و در کنار سفره معرفتی امیرالمؤمنین علیه‌السلام بحث را پیگیری کرده و راهکارهای کسب شایستگی اجتماعی را بیان می‌کنیم:
احترام به پسند افراد
«مَنْ أَسْرَعَ إِلَى النَّاسِ بِمَا یكْرَهُونَ قَالُوا فِیهِ مَا لَا یعْلَمُونَ»[1]
«كسى در انجام كارى كه مردم خوش ندارند، شتاب كند؛ درباره او چیزى خواهند گفت كه از آن اطّلاعى ندارند»
بسیاری از اوقات عدم مقبولیت افراد، بازتاب برخورد نامناسب او با اطرافیان است. اگر فردی شتاب‌زده در انجام رفتار یا بیان گفتاری که موردپسند اطرافیان نیست؛ اقدام کند شایستگی اجتماعی خود را از دست داده و دیگران درباره او حرفی می‌زنند که شایسته او نیست.
در نحوه برقراری ارتباط بایستی تأمل کافی داشته باشیم و از انجام اموری که موردپسند طرف مقابل نیست پرهیز نمائیم. این امر از قضاوت‌های عجولانه، عکس‌العمل‌های شتاب‌زده و… جلوگیری می‌نماید.
برای مثال؛ ازدواج فردی دیر شده است، دیگری فوری نظر بدهد: «برای این است که سخت‌گیری می‌کنی!» این سخن برای آن فرد ناراحت‌کننده و ناپسند است؛ از کجا معلوم که سخت‌گیری می‌کند و از کجا معلوم که سخت‌گیری او بی‌جاست؟!
بازتاب رفتارها و گفتارهای نسنجیده و عجولانه کاهش مقبولیت اجتماعی است؛ به علاوه آن که افراد در مورد آن شخص نظرات جاهلانه می‌دهند. این فرد، نباید بابت شنیدن این نظرات جاهلانه از دیگران شاکی باشد چرا که این امر، بازتاب عملکرد خود اوست.
گاهی اصل سخن صحیح است لکن ادبیات نامناسبی برای بیان آن به کار گرفته شده است که آن طرز بیان موردپسند افراد نیست.
پرهیز از رفتار و گفتار شتاب‌زده عامل کسب شایستگی اجتماعی است.
*البته لازم به یادآوری ست تا زمانی که پسند افراد مغایرت با شرع نداشته باشد؛ قابل اجراست وگرنه ضمن رعایت ادب، از انجام آن بایستی پرهیز کرد چرا که پسندخدا مهم‌ترین امر است.
تاریخ جلسه: 98/4/18
برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی
[1]نهج‌البلاغه (مرحوم فیض‌السلام)، حکمت 34
